Mikroedukacja: Wpływ picia na życie rodzinne

Tezy:

Alkohol, jako czynnik dezintegrujący rodzinę.
Dwa wymiary funkcjonowania członków rodziny z problemem alkoholowym.
Presja osób trzecich chcących za wszelka cenę wpłynąć na zmianę funkcjonowania rodziny, gdzie występuje problem.
Chaos, niepewność, lek i niepokój w rodzinie zależnej od alkoholika.
Role dzieci w rodzinie alkoholowej.

Pytania sprawdzające:

Z jakimi uczuciami wiążę się wspólne życie z alkoholikiem nie leczącym się?
Czy współuzależnienie jest chorobą? Wyjaśnij dlaczego jest?
Jakie najczęściej role przyjmują dzieci alkoholików i opisz jedna z nich?!

Wiele rzeczy może wywoływać w rodzinie chaos, dezorganizację, lęk, niepokój, takimi sytuacjami może być rozwód rodziców, stres wynikający z natłoku zajęć w pracy zawodowej, błahe i nie tylko kłótnie rodzinie czy nawet nieporozumienia przy wykonywaniu obowiązków domowych. Rozmachowi takich i podobnych sytuacji pojawiających się w rodzinie może być i często jest alkohol a dokładniej osoba nadużywająca go, najczęściej ojciec, który sie od niego uzależnił.

Może zacznę od krótkiej definicji kiedy możemy mówiąc o rodzinnie z problemem alkoholowym co bezpośrednio wiąże się z wpływem picia na życie rodzinne. A więc …”za rodzinę z problemem alkoholowym uważa sie taką, w której choćby jedna osoba pije w sposób przynoszący szkodę. Głównie dotyczy to rodzin, w której ktoś jest uzależniony od alkoholu. Człowiek pijacy ryzykownie, szkodliwie lub uzależniony dostarcza innym członkom rodziny problemów życiowych, finansowych i emocjonalnych co sprawia, że wszyscy borykają się z szeroko rozumianym problemem alkoholowym w rodzinie “.

A wiec tak jak wynika po części z definicji, osoba uzależniona przysparza reszcie członkom wiele problemów począwszy na finansach poprzez różne nieprzyjemne uczucia wiążące się ze strachem, lekiem, niepokojem, brakiem bezpieczeństwa, bezsilnością, bezradnością po problemy związane ze zdrowiem. Cała rodzina jest ogarnięta problemem osoby pijącej. Rodzina taka nie potrafi stawiać czoła narastającym przykrym uczuciom związanym z piciem najbliższej osoby.

Mówiąc o osobach nieuzależnionych członkach najbliższej rodziny osoby uzależnionej możemy wyróżnić dwa bardzo istotne wymiary funkcjonowania tych osób a mianowicie:

Życie w nieustannie dokuczliwym chronicznym stresie chronicznym oraz związanymi z nimi konsekwencjami.
Zjawisko współuzaleznienia.

Warto chwilę zając się tymi powszechnymi zjawiskami, które pojawiają się u osób żyjących z alkoholikiem.

Stres jest to psychologiczne pojecie trudności, ograniczeń, obciążeń, złych nacisków, które siłą rzeczy utrudniają funkcjonowanie człowieka i nie pozwalają mu na poczucie szczęścia czy zadowolenia. Nastroje alkoholika są tak zmienne jak jego obietnice. Alkoholika cechuje brak konsekwencji w działaniu, dlatego plany rodzinne mogą zmienić się pod wpływem zmiany nastroju uzależnionego. Współmałozonek czy partner nie może liczyć na pomoc w wychowaniu dzieci ponieważ „..sam jest jeszcze dzieckiem..” które jest bardzo oporne na wychowanie, przy czym dostarcza ogromu kłopotów, zmartwień, złości, stresu. Taka sytuacja pozbawia rodzinę poczucia stabilności i porządku działań w życiu codziennym a także stwarza deficyt emocjonalny rodziny. Nie możliwe jest zaplanowanie czegokolwiek, ponieważ plany te za chwilę mogą ulec zmianie, wkrada sie do rodziny brak kontroli nad własnym życiem. Chaos spowodowany piciem małżonka, powoduje dezorganizacje w wymiarze pracy i obowiązków, wtedy najczęściej cały ciężar spada na drugiego współmałżonka, poszukuje dodatkowej pracy, aby uzupełnić braki finansowe, co za tym idzie dzieci pozostawiane są opieki przez rodzica pijącego i rodzica muszącego zadbać o podstawowe środki dla należytego funkcjonowania rodziny.

Współuzależnienie dawniej nazywane koakoholizmem, najczęściej odnosi się do żon alkoholików, osoby badające to zjawisko byli zdziwieni jaka jest mocna zależność w relacji mąż – żona, uzależniony – trzeźwy współmałżonek. W międzynarodowej klasyfikacji chorób ICD -10, a także w amerykańskim DSM – IV, współuzależnienie nie jest traktowane jako choroba. Możemy tu jasno mówić o osobowości zależnej a jak mówi jedna z definicji „…. – uzależnienie poczucia własnej wartości od zdolności wywierania wpływu na innych, pomimo powtarzających się ciągle porażek na tym polu. Obejmuje ono ; zniekszatłocny stosunek do siły woli ( przekonanie, że można powstrzymać alkoholika od picia); zawarte granice własnej tożsamości, rozbudowany system zaprzeczenia i niskie poczucie własnej wartości…” Często można zauważyć u takich kobiet lęk i zaburzenia tożsamości w kontaktach z innymi, tendencje do wikłania się w bliskie związki z osobami o zaburzeniach osobowości lub uzależnionych chemicznie. Kobiety współuzaleznione pomocy mogą szukać w grupach wsparcia takich jak grupa AL Anon, która jest coraz bardziej powszechna nie tylko w Polsce ale na całym świecie.

Osoby postronne, które żyją blisko takiej rodziny, rodziny z problemem alkoholowym, to są bliscy znajomi, przyjaciele czy nawet sąsiedzi, bardzo często stają się źródłem nacisków, które tak naprawdę nie są kierowane do samego alkoholika tylko na jego współmałżonka czy partnera, który jest przytłoczony cała sytuacją z pijącym mężem lub żoną. Osoba zależna od alkoholika mająca cały dom na głowie, pogłębiające się problemy finansowe uczucie beznadziejności, jaka często towarzyszy takim osobom a na dodatek tego wszystkiego musi wysłuchiwać osób trzecich, które tak naprawdę nie wiedza jak wygada życie z osoba uzależnioną a starają się być rzekomo dobrymi doradcami, co w rzeczywistości może okazać się szkodliwe. Rady takich doradców wyglądają następująco „ rozwiedź się z nim”, albo „ ja bym z nim nie była”, takie i podobne rekcje osób trzecich powodują u osoby jeszcze większe rozchwianie emocjonalne, frustracje połączona z gniewem i złością na siebie i cały otaczający ją świat i znowu zadają sobie pytanie„..dlaczego to właśnie mnie spotkało…?”.

Rodzina w której jest osoba bądź osoby uzależnione od alkoholu, przesiąknięta jest strachem niepewnosią o jutrzejszy dzień. Członkowie takich rodzin, maja w sobie wiele leku, trudniej im znosić niedogodności życiowe, Radzic sobie z własnymi problemami, ponieważ martwią się piciem mamy, taty, męża, żony, brata, siostry itd. Są to problemy, którymi zajmują się przez większość swojego życia. Takie osoby nie rozumieją swojego położenia, dlaczego spotykają ich takie cierpienia, wstydzą się swojej sytuacji, czują się bezradni, niewiedzą jak się zachowywać, jak postępować, kogo prosić o pomoc. Z upływem czasu nieustanny lęk może przerodzić się w gniew, który często objawia się zachowaniami agresywnymi względem pozostałych członków rodziny, dochodzi do kłótni, sprzeczek, punkt kulminacyjny osiąga wtedy poczucie winy, które jest jednym z kawałków współuzależnienia.

Dla dzieci z problem alkoholowy jednego z rodziców „(…) oznacza mieć doświadczenia, które przerastają możliwości sprostania im”. Wiele zdarzeń, które dzieją się z upływem czasu w rodzinie z problemem alkoholowym, pozostawiają po sobie dużą ranę, która bardzo wolno się goi. Sytuacje czy zdarzenia związane z piciem członka rodziny, myśląc o tym chcą nie myśleć w ogóle maja wszyscy członkowie takiej rodziny, jednak u dzieci alkoholików są one o wiele trudniejsze niż tam gdzie nie ma takiego problemu. Cechą charakterystyczną dziecka z rodziny alkoholowej jest oskarżanie i obwinianie rodzica nieuzależnionego np. mamy za picie tata. Długoletnie przebywanie dzieci w takiej rodzinie pozbawia ich radości i przyjemności jakie powinni czerpać z w młodych beztroskich latach. Żyjąc u boku rodzica uzależnionego i współuzaleznionego dzieci przyjmują pewne wzory zachowania, przyjmując jakąś rolę, która zazwyczaj nie jest bez znaczenia. Najważniejsze role jakie przyjmuje dziecko w rodzinie alkoholowej to:

Bohater rodziny – jest to dziecko, które bierze „ odpowiedzialność za rodziców”, i bierze większość zadań na siebie, wyrównuje braki , zaniedbania pijącego rodzica inaczej mówiąc (…)., „staję się rodzicem własnych rodziców..”. Rezygnuje własnych marzeń, planów, celów, po to aby zaopiekować się rodziną w której tato lub mama pije.
Wyrzutek rodziny – jest absolutnym przeciwieństwem bohatera, ponieważ sprawia trudności wychowawcze, ucieka z domu, narkotyki, alkohol, wczesny seks jest podstawowym elementem jego funkcjonowania, ma problemy z prawem, policji jest dobrze znany, w przyszłości prawdopodobnie trafi do wiezienia.
Zagubione dziecko – mówi się „ niewidzialne dziecko lub dziecko we mgle”, jest to dziecko, które jest prawie zawsze wycofane, ma swój własny świat do którego nie chce puszczać nikogo, jest wyizolowany, żyję fantazją, bujna wyobraźnią, ale w samotności.
Maskotka – to dziecko, które w odpowiednim momencie potrafi rozładować trudną sytuacje, potrafi rozbawić, opowiedzieć dowcip, rozśmieszyć, ogólnie rozładować napięcie, gdzie złość, gniew, kłótnie zachowania agresywne są na porządku dziennym.

Przedstawione fakty mówią nam o wpływie picia rodzica na cała rodzinę i chaos jaki jest widoczny na każdym kroku. W rodzinie takiej nieustannie panuje chroniczny stres, odpowiedzialność dzieci, które musza brać obowiązki dorosłych na swoje barki zamiast prowadzić radosne, przyjemne, beztroskie chwile z rówieśnikami w piaskownicy i czy na podwórku. Poprzez picie jednego z rodziców, cała rodzinna cierpi i doświadcza wielu nie potrzebnych trosk, zmartwień, często tracąc jakakolwiek nadzieje na zmianę sytuacji, które nie są snem tylko faktem. Rodzina taka źle funkcjonuje, brakuje w niej miłości, wsparcia, współczucia i wzajemnego zrozumienia. Funkcjonowanie w takiej rodzinie opiera się na ciągłej niepewności co przyniesie jutrzejszy dzień, przepełniona, lękiem, rozpaczą, rozgoryczeniem, niepewnie wygląda w przyszłość. Rodzic uzależniony od alkoholu burzy w rodzinie to co najważniejsze jedność rodziny, spójność prowadząc do dezintegracji jej podstawowych funkcji, większości przypadków do ruiny emocjonalnej i duchowej zatrącając fundamentalne wartości.